İnternet Hukuku

İnternet Hukuku, bilişim hukukunun en temel alt alanlarından birisidir. İnternet ilgili uluslararası, bölgesel ve ulusal düzenlemelerin artması, İnternetin temel aktör ve paydaşlarının rolleri, hakları ve yükümlülükleri ile ilgili kendine özgü yeni bir rejim yaratmıştır. Klasik hukuk kurallarının yeterli olmaması, İnternetin teknik ve dinamik yapısına uygun çözümler getiremeyişi, zamanla İnternetin kendine özgü ve karma bir yönetişim modelinin oluşturmuştur. Hukuk kuralları, politikalar, tavsiye kararları, teknik standardizasyon ilkelerinden oluşan bu yönetişim kuralları çeşitli İnternet aktör ve paydaşları tarafından oluşturulmaktadır. İnternetin bu özgün kurallarına İnternet yönetişimi denilmektedir. İnternet hukuku hem internetin yönetişimi konusuna hem de İnternet içeriğinin düzenlenmesi konusuna değinmektedir.

Bu bölümde, İnternet Hukukuna ilişkin güncel sunumu, her bir bölümde bölüme özel değerlendirme sorularını, önerilen tez ve proje araştırma konularını ve alanla ilgili önerilen kaynakları bulabilirsiniz.

Değerlendirme Soruları

1. Bölüm

– İnternetin temel özellikleri nelerdir?

– İnterneti kim yönetir?

– Temel IP türleri nelerdir?

– IPv4 ve IPv6’nün mahremiyet açısından en temel farkı ne olacaktır?

– Neden alan adlarına ihtiyaç duymaktayız?

– Alan adları nasıl güncel tutulmaktadır?

– URL adresi nedir?

– MAC adresi nedir?

– Neden içerik dağıtım ağlarına ihtiyaç duyarız?

– CDN ağları ve İnternet fragmantasyonu bağlamındaki tartışmalar nelerdir?

– Bulut bilişim sistemlerinin en önemli faydası nedir?

– Web 1.0 ve Web 2.0 hizmetleri arasındaki arasındaki temel fark nedir?

– Bir internet hizmetinin Web 2.0 olarak nitelendirilmesinin hukuki neticesi nedir?

– Ağ tarafsızlığı lehine ve aleyhine olan ana görüşler nelerdir?

– SSL Sertifikalarının hukuki niteliği nedir?

2. Bölüm

– İnternet yönetişimi nedir?

– ICANN ve IETF’nin internete ilişkin temel rolü nedir?

– RFC nedir? RFC’nin hukuki niteliği nedir?

– IETF kararlarını nasıl alır?

– Siber işgal (cybersquatting) nedir ve neden gerçekleşir?

– Alan adı uyuşmazlıkları nasıl çözülür?

– UDRP ve URS usulleri arasındaki temel farklar nelerdir?

– TR ülke-kodlu üst-düzey alan adı uyuşmazlıkları nasıl çözülür?

– TRABIS ve UDRP arasındaki temel farklılıklar nelerdir?

3. Bölüm

– Erişimi engelleme ve içeriği yayından çıkarma arasındaki temel fark nedir?

– Derin paket analizi (Deep packet inspection – DPI) nedir?

– URL engellemesi yapmak her zaman mümkün müdür?

– Erişimin engellenmesi tedbirlerinde ölçülülük nasıl temin edilebilir?

– VPN kullanmak hukuki bir sorumluluk doğurur mu?

– İhlal olmadan erişimi engelleme yapmak mümkün müdür? Hangi durumlarda böyle bir yönteme ihtiyaç duyulabilir?

– Caydırıcı etki (chilling effect) nedir?

– Erişimi engelleme tekniklerini aşmanın hukuki neticesi nedir? Hukuki veya cezai sorumluluk doğurur mu?

4. Bölüm

– Amerikan hukukunda internet ortamını düzenleyen temel düzenlemeler nelerdir?

– DMCA bağlamında temel sorumluluk ilkeleri nelerdir?

– CDA-230 nedir ve nasıl bir sorumluluk rejimi öngörmüştür?

– İnternet ortamında hukuka aykırı içerikle mücadele için en temel yöntem nedir?

– Hizmet sağlayıcılar bağlamında caydırıcı etki (chilling effect) nedir?

– Güvenli liman (safe harbor) ilkesi nedir?

5. Bölüm

– AİHM’in internet ortamına müdahaleye ilişkin başvurularda mağdur sıfatını nasıl yorumlamaktadır?

– AİHM içtihatları ışığında, bir hizmet sağlayıcı hangi durumlarda üçüncü kişilere ait içeriklerden dolayı sorumlu tutulabilir?

– AİHM’e göre ideal bir internet düzenlemesi hangi nitelikleri haiz olmalıdır?

6. Bölüm

– Bilgi toplumu hizmet sağlayıcı olarak nitelendirilmek neden önemlidir? ABAD’ın UBER ve AIRBNB kararlarındaki temel tespitleri nelerdir?

– E-Ticaret Direktifi yürürlükte midir?

– DSA hangi konuları düzenlemektedir? DSA’daki yaptırımlar türleri nelerdir?

– Online terör içeriğine hangi kurallar uygulanmaktadır?

7. Bölüm

– BTK’nın internete ilişkin temel görev ve yetkileri nelerdir?

– ESB’nin internete ilişkin temel görev ve yetkileri nelerdir?

– İnternet aktörlerinin organik değil fonksiyonel şekilde tanımlanması ne anlama gelmektedir?

– Kablosuz internet hizmetinin üçüncü kişilerle paylaşımında nasıl bir hukuki sorumluluk rejimi vardır?

– Ticari amaçla olmayan toplu kullanım sağlayıcının yükümlülüklerini yerine getirmemesinin hukuki neticeleri nelerdir?

– Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 2016/16612 E. sayılı kararı bağlamında internet hat sahibini internet bağlantısı aracılığıyla gerçekleşen hukuka aykırılıktan dolayı sorumlu tutması kararına katılıyor musunuz?

– Erişimi engelleme ve filtreleme arasındaki temel fark nedir? Türk hukukunda hangi yöntem esas alınmıştır?

– Üçüncü kişilere ait içeriklerden dolayı sorumluluğun esasları nelerdir?

– Aynı içeriğe ilişkin erişimin engellenmesi kararının ESB tarafından icra edilmesinin hukuki sakıncaları neledir?

– Özel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde doğrudan BTK Başkanının emri üzerine erişimin engellenmesinin BTK tarafından yapılması hukuken ne gibi sakıncalar barındırmaktadır?

– İlişkilendirmeme yetkisi unutulma hakkının gerekliliklerini sağlar mı?

Önerilen Tez veya Proje Araştırma Konuları

– Ağ tarafsızlığının hukuki boyutları (rekabet hukuku, internet ifade özgürlüğü, eşit muamele yükümlülükleri ve benzeri hususlar)

– SSL sertifikalarının hukuki boyutları (sigorta hukuku, siber güvenlik hukuku, sözleşme hukuku boyutları)

– İnternetin yönetişiminin uluslararası hukuk boyutları

– Siber işgal (cybersquatting); UDRP, URS, TRABIS uygulamasının karşılaştırılması

– Derin paket analizi (DPI) uygulamalarının teknik ve hukuki boyutları

– Erişimi engelleme yöntemlerinin ifade özgürlüğü üzerindeki etkileri

– Platformların uyguladığı içerik politikalarının hukuki boyutları

– DMCA ve CDA-230 karşılaştırması; kapsamlı incelemesi; uyar-kaldır mekanizmalarının kötüye kullanılmasını önleyici tedbirlerin tartışılması

– AİHM’in internet ortamına ilişkin vermiş olduğu kararların incelenmesi

– Temel Hizmetler Yasası (DSA) ve yeni platform sınıflandırması

– Avrupa Birliği Hukukunda hukuka aykırı içerikle mücadele yöntemleri

– Temel Hizmetler Yasası (DSA) beraber-düzenleme (co-regulation) ve öz-düzenleme (self-regulation) yöntemlerinin incelenmesi

– AB Online Terör İçeriği Tüzüğünün yer sağlayıcılara getirdiği yükümlülüklerin incelenmesi

– İdari makamların interneti düzenlemesine ilişkin yetkileri ve takdir yetkisinin denetimi sorunsalı

– Erişimin engellenmesi kararlarının hukuki denetimi

– İçeriği yayından kaldırmamaya ilişkin ihdas edilen yeni suç tipleri

– Sosyal ağ sağlayıcıların hukuki yükümlülüklerinin incelenmesi

Önerilen Kaynaklar

– Elif Hande Altıntaş Açıkgöz (2023) İnternet Ortamındaki Kişilik Hakkı İhlâllerinden Milletlerarası Yetki, Yetkin

– Mehmet Bedii Kaya (2021) İnternet Hukuku 2. Baskı, On İki Levha

– Mehmet Bedii Kaya (2021) İnternet Alan Adı (Domain) Uyuşmazlıklarının Çözümünde Alternatif Yöntemler: UDRP, URS ve TRABİS Karşılaştırması, 27 (2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 26

– Emriye Özlem Şeker (2021) Avrupa Birliği’nde Çevrimiçi Aracılık Hizmetlerinin Düzenlenmesi – UBER ve AIRBNB Örnekleri, 37 Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 119

– Zeynep Yasaman (2020) Türk ve Avrupa Birliği Hukukunda İnternette Marka Hakkının İhlali, On İki Levha

– Ümit Gezder (2017) İçerik Sağlayıcının ve Yer Sağlayıcının Hukuki Sorumluluğu ve Sorumluluk Muafiyeti, Beta

– Eren Sözüer (2017) Unutulma Hakkı – İnsan Hakları Hukuku Perspektifinden Bir İnceleme, On İki Levha

– Cankat Taşkın (2016) İnternete Erişim Yasakları, Seçkin

– Avrupa Konseyi – İnternet Kullanıcıları İçin İnsan Hakları Rehberi – CM/Rec(2014)6 sayılı Tavsiye Kararı ve Açıklayıcı Memorandum

– Tamer Soysal (2014) İnternet Alan Adları Hukuku (Domain Name Law), Adalet

– Yaman Akdeniz, Kerem Altıparmak (2008) İnternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktır, İmaj

– Edward J. Swan (2022) Internet Law – A Concise Guide to Regulation Around the World, Wolters Kluwer

– Tatiana Eleni Synodinou, Philippe Jougleux, Christiana Markou, Thalia Prastitou (2020) EU Internet Law in the Digital Era – Regulation and Enforcement, Springer

– WIPO (2017) Overview of WIPO Panel Views on Selected UDRP Questions, Third Edition (“WIPO Overview 3.0”)

– Graham Smith (2017) “Cyberborders and the Right to Travel in Cyberspace”, The Net and the Nation State – Multidisciplinary Perspectives on Internet Governance (ed. Uta Kohl)

– Council of Europe (2016) Recommendations and declarations of the Committee of Ministers of the Council of Europe in the field of media and information society

– Jack M. Balkin (2014) “Old School/New-School Speech Regulation”, 127 Harward Law Review 2296

– IETF (2014) “On Consensus and Humming in the IETF” https://tools.ietf.org/html/rfc7282

– Andrej Savin (2013) EU Internet Law, Edward Elgar

– R. Deibert, J. Palfrey, R. Rohozinski and J. Zittrain (eds) (2012) Access Contested: Security, Identity, and Resistance in Asian Cyberspace Information Revolution and Global Politics, MIT Press

– R. Deibert, J. Palfrey, R. Rohozinski and J. Zittrain (eds) (2010) Access Controlled: the Shaping of Power, Rights, and Rule in Cyberspace

– R. Deibert, J. Palfrey, R. Rohozinski and J. Zittrain (eds) (2008) Access Denied: the Practice and Policy of Global Internet Filtering, MIT Press